LAUREAT STATUETKI-PEREŁKI ŚW. JADWIGI KRÓLOWEJ 2014

Profesor Tadeusz Gromada

Tadeusz Gromada urodzony w Passaic-New Jersey-USA, syn górali Jana i Anieli z domu Pudzisz, historyk dziejów najnowszych i Polonii Amerykańskiej, działacz społeczny.

Doktorat z historii Europy Środkowo-Wschodniej obronił w Fordham University w Nowym Jorku, pod kierownictwem Oskara Haleckiego.

Od 1961 członek Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (Polish Institute of Arts & Sciences of America - PIASA), w latach 1971-1989 jego sekretarz generalny, od roku 1991 naczelny dyrektor, a następnie w latach 2008-2011 prezes.

Jednocześnie, aż do przejścia na emeryturę wykładowca historii i studiów etnicznych/imigracyjnych na New Jersey City University. Wiceprzewodniczący i członek zarządu Fundacji Kościuszkowskiej w latach 1981-2009, prezes Polish American Historical Association –PAHA w roku 1984 i latach 1996-1997.

Honorowy członek Związku Podhalan w Polsce i w Ameryce.

Założyciel i współredaktor kwartalnika “Tatrzański Orzeł” (Tatra Eagle).

Nagrody:

Medal im. Mieczysława Haimana przyznany przez Polish American Historical Association – PAHA,

Odznaczenie “Zasłużony dla kultury polskiej” od ministra kultury i sztuki- 1995 rok,

“Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP” od Prezydenta RP 2000 rok.

Główne zainteresowanie badawcze: stosunki polsko-słowackie, polska polityka zagraniczna, dzieje polskiej emigracji, ludowa kultura podhalańska.

Autor wielu artykułów naukowych oraz publikacji książkowych m.in. “Essays on Poland’s Foreign Policy 1918-1939”, “PIASA 50^th Anniversary 1942-1992”, “Tatra Highlander Folk Culture in Poland and America”, etc.

Redaktor i wydawca pośmiertnego dzieła Oskara Haleckiego, “Jadwiga of Anjou and the Rise of East Central Europe”.

Profesor Gromada utrzymywał kontakt z Profesorem Haleckim nawet po jego wycofaniu się z życia publicznego po śmierci jego ukochanej żony Heleny (z domu Szarłowskiej) w roku 1964, w czasie gdy był na emeryturze. Był od tego czasu jego łącznikiem ze światem zewnętrznym.

Prof. Halecki w roku 1969 po raz pierwszy poinformował T. Gromadę, że pracuje nad monografią o królowej Jadwidze “Jadwiga Andegaweńska i kształtowanie się Europy Środkowo-Wschodniej” („Jadwiga of Anjou and the Rise of East Central Europe”). Prof. Halecki miał nadzieje ukończyć monografię przed 600 rocznicą urodzin królowej w lutym 1974. Wyrażał poczucie winy i żalu, że zaniedbywał królową Jadwigę w przeszłości, a teraz chciał nadrobić to “zaniedbanie” i przyczynić się do aktywnej promocji beatyfikacji królowej Jadwigi jako pierwszego kroku w kierunku jej kanonizacji. W 1972r. prof. Halecki ukończył manuskrypt i przekazał prof. Gromadzie ręcznie napisane dzieło swojego życia.

Prof. Gromada czuł się zaszczycony zaufaniem prof. Haleckiego, ale jednocześnie obarczony wielką odpowiedzialnością. Prof. Halecki oczekiwał, że T. Gromada przepisze przekazany mu rękopis na maszynie, zredaguje go i przygotuje do publikacji. Miał rację gdy stwierdził w stoicki sposób, że „będzie to zapewne publikacja pośmiertna” . Prof. O. Halecki umarł 17 września 1973, książka została wydana w 1991 r.

Niezwykle trudno byłoby Oskarowi Haleckiemu wyobrazić sobie, że jego monografia Jadwigi Andegaweńskiej, opublikowana pośmiertnie, zostanie wręczona polskiemu papieżowi w Watykanie , przez jego ucznia na uniwersytecie Fordham, Tadeusza Gromadę. Jednak to właśnie miało miejsce 24 marca 1993 roku. W tym dniu Tadeusz Gromada miał wielki zaszczyt i szczęście jako redaktor i wydawca książki przedstawić dzieło O. Haleckiego Jego Świątobliwości Janowi Pawłowi II w czasie prywatnej audiencji. Jakżesz Halecki mógłby wyobrazić sobie, że przed końcem XX wieku papież Polak dokona kanonizacji królowej Jadwigi na krakowskich Błoniach, w obecności 1.2 miliona wiernych 8 czerwca 1997. Książka O. Haleckiego w języku angielskim, która przyczyniła się do kanonizacji królowej Jadwigi została przetłumaczona na język polski i wydana w związku z jubileuszem roku 2000, na sześćsetną rocznicę odnowienia Uniwersytetu Krakowskiego ufundowanego przez Jadwigę. Właśnie JM Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Franciszek Ziejka zalecił by książkę o Jadwidze przetłumaczono na język polski.

Back

Adres:

The Queen Jadwiga Foundation

P.O. Box 654, Toorak, VIC 3142

Australia